ERFELIJKHEID

is een ingewikkelde en uitgebreide materie.

10000den genen vormen het erfelijk materiaal, het "genoom" of het DNA . Een hond heeft 78 chromosomen waarop al dit erfelijk materiaal te vinden is.  Erfelijke kenmerken worden doorgegeven voor de helft van vader en de andere helft van moeder. 

 

HERIDITY

is very complex, tens of thousands of genes form the "genome".  Traits are passed from father and mother , each for 50%., 78 chromosomes in total. 

 


Je begrijpt dat de kennis van het genetisch materiaal van de ouders voor een fokker belangrijk is, maar toch heeft hij maar beperkt vat op wat een combinatie van ouders geeft. Des te meer gegevens in de wijdere stamboom van vorige generaties bekend zijn ( gezondheid, temperament, schoonheid ), des te meer je gericht kan selecteren en  des te hoger de % kans op de ereflijkheid van bepaalde kenmerken.  Je leest goed : KANS.

 

Een zaak staat vast : wat er niet in zit, kan er niet uitkomen (bvb dragen geen van de beide ouders het blonde gen, zullen ze geen blonde pups kunnen geven)

Omgekeerd … wat er wel in zit, komt er daarom niet steeds uit!

 

Eenvoudige kenmerken kan je terugvinden in specifieke genen (bvb kleur ogen). 

 

Gedrag daarentegen valt moeilijker te voorspellen . We spreken hier vooral over meer complexe kenmerken zoals intelligentie, agressiviteit, gelukkig zijn, … die gaan niet terug op één bepaald gen , maar eerder op een complexe groep van genen, met veel onderlinge interactie en interactie met de omgeving : ze kunnen zowel actief als inactief zijn. De omgeving bepaalt sterk de mate waarin deze complexe kenmerken vererfd worden. Met andere woorden, de omgeving speelt een heel belangrijke rol om ze als het ware of 'aan' of 'uit' te zetten (epigenetica) , 

Des te groter het aanbod aan variabiliteit in  de omgevingsfactoren, des te hoger de differentiatie in gedrag dat niet teruggebracht kan worden op zuivere erfelijkheid.

 

Temperament is waarschijnlijk wél meer verankerd in het DNA en zal ook tot uiting komen.    Dit is toch een aandachtspunt bij onze hovawart. want  jarenlange selectieve fok had tot doel om  hem zelfstandig zijn taak als erfbewaker te kunnen laten uitvoeren, We merken immers vaak dat nieuwe eigenaars het niet altijd gemakkelijk hebben in de opvoeding van hun hovawart. 

Temperament gaat verder dan 'persoonlijkheid': het is eerder de "karakteristieke emotionele reactiviteit en intensiteit van het individu"(KHANacademy) . Puptesten, karaktertesten voor jonge  en volwassen hovawarten worden door de rasvereniging georganiseerd en blijven ons interessante info bezorgen voor de toekomst. 

 

 

Onze puppies groeien op in zeer wisselende omstandigheden, waardoor het gedeelte dat verantwoordelijk is voor gedragskenmerken die later tot uiting komen, minder zal afhangen van erfelijkheid dan wel van de variabiliteit van die omgevingsfactoren .

 

Wat we wél weten is dat de eerste weken bij de fokker zo belangrijk zijn om  gewenste gedragskenmerken grotere kans te geven !

In eenvoudige bewoordingen : de 'aan' knop te voorzien voor gewenst gedrag (intelligentie, sociaalvaardigheid, stabiliteit, …). Puppies grootbrengen is niet alleen boeiend maar vooral ook intensief met ze bezig zijn. Dat kan alleen als je GEPASSIONEERD fokt. 

 

Naast het DNA, bestaat er ook zoiets als het GENETISCH GEHEUGEN.

Epigenetica probeert te onderzoeken hoe de schakelaars werken die  'aan' of 'uit' zetten, Niet alle schakelaars zijn epigenetisch , er zijn ook genetische schakelaars. 

Genen en milieu beïnvloeden elkaar en  kan je niet van elkaar scheiden in een NORMAAL leven.

Er is  aantoonbaar bewijs van epigenetisch vererven, maar het is nog niet allemaal duidelijk HOE dit kan gebeuren en of we het zouden kunnen 'triggeren' om het te laten gebeuren. 

 

Onderzoekers zijn er evenwel al in  geslaagd om bepaalde schakelaars te veranderen in o a muizenembrios! Dit kan interessant zijn voor de toekomst , vooral in verband met ziektes die waarschijnlijk door 'foute' genetische schakelaars worden veroorzaakt.

 

We weten ondertussen allemaal dat bvb gif ons ziek kan maken en dat er een oorzakelijk verband tussen het gebruik van toxische stoffen en bepaalde kankers bestaat.  Een studie heeft bovendien aangetoond dat er niet alleen een effect  is van toxische stoffen  op het individu dat eraan werd blootgesteld, maar ook op de volgende generaties... 

Dat is jammer genoeg niet anders voor onze honden...

 

Bepaalde ervaringen (bv traumas) hebben zo'n impact op een individu dat ze een stempel zetten op het DNA. Dat 'geheugen' KAN doorgegeven worden aan volgende generaties via het DNA.

 

Wat we hierbij zeker moeten onthouden is dat het biologisch aannemelijk is dat bvb getraumatiseerde en/of angstige moeders zulke ''genetische herinneringen ' gaan doorgeven aan volgende generaties. Niet anders  bij onze honden!

 

Ook tijdens de zwangerschap kunnen omgevingsfactoren invloed hebben op het genetisch materiaal. Denk maar aan een foetus van een teefje dat in de baarmoeder dat opgroeit tussen mannelijke foetussen  : ze wordt tijdens haar ontwikkeling beïnvloed door meer teststeron en kan daardoor meer mannelijke kenmerken gaan vertonen (ze kan bvb pittiger worden).  

In de 4e week van de zwangerschap, als de organen zich ontwikkelen, zijn de foetussen kwetsbaarder. De fokker draagt goed zorg voor de zwangere teef, opdat die zich goed kan voelen in haar vertrouwde omgeving. Stress is te vermijden  (zie 'pupjes groeien snel').

Wetenschappers hebben  bewijzen van meer 'sensitieve' periodes in de ontwikkeling, die dan nog verschillend kunnen zijn afhankelijk of ze werden geërfd van (groot)vader of (groot)moeder. Die gevoelige periodes zijn bij de vrouw de latere zwangerschap en bij de man de periode vlak voor de puberteit . 

 

Minstens even boeiend om te weten is dat bepaalde genen 'weten' van wie ze komen want anders functioneren (genexpressie) afhankelijk of ze van  ma (ei) of pa (zaad) komen! Beetje stout als vrouw om te zeggen dat als een fout van Pa komt, die meestal sterker tot uiting komt dan wanneer ze van Ma komt . Professor Marcus Pembrey ontdekte zelfs eenzelfde 'fout' gen dat een andere ziekte door gaf, afhankelijk of het  via vader of moeder kwam.   Allemaal erg boeiend maar vooral ingewikkeld. 

 

 

 

 

Het gedrag  van de moeder  is minstens even bepalend voor de opgroeiende pups.  Pups hebben bovendien grote behoefte aan haar aanwezigheid, niet alleen vlak na de geboorte, maar ook in de volgende weken. De fokker heeft hier een actieve rol te spelen door haar comfort en steun te bieden.  Zo zal zij haar pups liefst zo lang mogelijk  zogen en tot hun vertrek zich blijven bemoeien met hun verzorging en opvoeding . Melk is daarbij na een paar weken niet langer het belangrijkste ingrediënt.  Gelukshormonen spelen immers een zeer belangrijke rol om tot stabiele persoonlijkheden uit te groeien en die komen volop vrij bij intens lichamelijk contact en  in een goede moeder/pup relatie . Shelley E. Taylor, Univ van California LA, verantwoordelijke voor het sociaal neurowetenschappelijk labo, neemt aan dat het gelukshormoon oxytocine,  dat vrijkomt in de moeder/pup relatie, gewenste sociale vaardigheden in de hand werkt . 

 

Wetende dat onze gedomesticeerde honden vaak grotere aantallen pups kunnen grootbrengen dan hun wilde soortgenoten in de natuur (survival of the fittest) , kunnen onze moedertjes de steun en hulp van de fokker des te meer gebruiken. 

Die zorg voor de moeder is trouwens belangrijk in het hele proces :  van de periode voorafgaand aan en   doorheen de zwangerschap als de weken daaropvolgend. 

 

GENEN VERTELLEN ONS NIET HET HELE VERHAAL VAN WIE WE ZIJN.  MAAR WAT DAN WEL?  WETENSCHAPPERS GELOVEN DAT EEN GROOT CHEMISCH NETWERK BINNENIN ONSZELF ONZE GENEN CONTROLEERT EN ZE MET "SCHAKELAARS" ALS HET WARE AAN OF UIT ZET.  EXPERTEN ONDERZOEKEN HOE DIT MYSTERIEUS "TWEEDE GENOOM" ONS BIOLOGISCH LOT HELPT BEPALEN.

WE WILLEN MAAR AL TE GRAAG GENETICA EN DE OMGEVINGSFACTOREN BEGRIJPEN EN ONTDEKKEN WAAR ZIEKTES VANDAAN KOMEN. 

 

ZULLEN WE ECHTER OOIT DE BIOLOGISCHE COMPLEXITEIT VAN HET LEVEN BEGRIJPEN?   (*)

 

HOVAWARTPUPS FOKKEN EN GROOTBRENGEN IS EEN PROJECT DAT JE SAMEN DOET, FOKKER EN TEEF.  HOE JE DAT DOET ZAL ZEKER EEN GROTE INVLOED HEBBEN OP  DE GEZONDHEID EN HET LATERE GEDRAG VAN DE PUPPIES, HET IS ECHTER ALLEEN HET BEGIN : DE REST IS AAN DE NIEUWE EIGENAARS EN HET BOEIENDE TOEKOMSTIGE LEVEN.  

You will understand that the knowledge of the genetic traits of the parents is very important for the breeder, even if he can only partially controll the outcome of the combination of two parents.  The more data he has over generations of ancestors and their siblings and offspring, the higher the CHANCES for heritability of certain traits. Traits are controlled by the genes, but there are a lot of circumstances that influence the variability of these traits. 

 

There is only one certainty : what is not IN the DNA, cannot come OUT (two parents that lack the gene for 'blond' can never have blond puppies).

The other way around : what IS in the DNA, need not necessarily show..

 

Simple traits can be traced back to specific genes (like colour of the eyes).

 

More complicated traits like intelligence, aggressivity, happyness,... are traced back to groups of genes, that is why behavior is far more difficult to predict. These genes interact with each other and the environment. They can be active or inactve. 

The environment plays a major roll in their heritability, turning them 'on' or 'off'' (epigenetics).

Heritability can be seen as the % of variation of traits. The more variability in the environment, the more differentiation and the lesser heritability. 

 

 

 

Temperament though seems to be more  hardwired in the DNA and will probably persist.. This is important to realise, because selective breeding of hovawarts throughout the years aimed at a good gardian that could perform its task rather independantly. Many new owners cannot cope with this typical trait. Temperament is broader than personality. It is rather "an individual's characteristic emotional reactivity and intensity" (KHANacademy).

The breedclub provides us with puppytests, mental tests for young and adult hovawarts. They will always continue to give us valuable information for future breeding. 

 

 

 

Puppies will grow up in very variable situations, so the variability of the environment will have far more impact on th the potential personality than  the genetic differences.. 

 

 

We do know very well that the first weeks in the lives of puppies are very very important to create the best possible conditions for wanted behavior : the 'on' button for good behavior , intelligence, social abilities, stability,... Raising puppies is exciting but it also involves hard work, commitment and PASSION. 

 

 

 

 

 

 

 

It is possible to have some kind of memory of experiences passed through to the next generations via the DNA:  GENETIC MEMORY. 

Epigenetics try to understand how the switches work.  Not all sxitches are epigenetic, , some are simply genetic too. 

Genes and environment are interactive and cannot be seperated in NORMAL life. 

There is prove of  passing on deseases to great grandkids that were caused by environmental exposure that grandparents had , even if the next generations were never exposed themselves and they are going to pass it on to their great grandkids. 

 

Experts have allready been able to change switches in embryos of mice.  This might be interesting ofcource for the future, especially for deseases that are caused by  'default switches''.

 

Like exposure to toxins : we all know there is a link between exposure to toxins and gettin cancer. Now we know it wiill also effect the next generations. 

Unfortunately no different for our dogs.

 

 

 

 

 

 

Some experiences can become 'genetic' when they had a huge impact on the ancestor.  They CAN be passed on to the next generation. There are lots of 'ifs' to create and pass genetic memory and it needs to be 'unlocked'. Survival instinct may be one of such memories. It is biologically plausible that those kind of memories will be passed on by for instance traumatized or frightened mothers. This is an important example to keep in mind!

 

 

 

Also during pregnancy there can be certain environmental situations that can have an influence on the genetic material. Just think of a female foetus surrounded by her brothers: the influence of the testosteron hormone could result in her being a bit more masculin. 

In the 4th week of pregnancy the foetusses are much more vulnerable, the organs are devellopping. The breeder takes good care of the pregnant bitch , her well being in safe and familiar surroundings. No stress. (cfr ''evolution of growing puppies')

 

 

There is proof of more sensitive periods of development. They will be different when passed on by the (grand)father or the (grand)mother.  For the mom this is probably in late pregnancy, for the father in the period just before puberty. 

 

Fascinating to find out that genes have a memory where they come from, they 'know' if they come from mther or father (genomic emprinting) and will be functioning likewise : inheriting a mutation has different consequences in mammals depending whether the genetic variant is inherited from father or mother (source : university of N Carolina Health Care).  Completely unbiased I dare say the effect (gene expression) often seems to be worse when coming from the father… Prof. Marcus Pembrey discovered that one particular 'default' gen was the cause of a different desease depending upon being passed on by mother or father.  Complicated it is! 

 

The mother's behavior amongst her growing puppies is extremely important too. The puppies need to be with her all the time, especially in the first days, but also a lot in the following weeks. The breeder has an active roll in this : he will support her and make sure she feels comfortable. She will need to breastfeed as long as possible and have plenty of opportunity to educate them. It's not just the milk they still  need.  They need to feel the warmth an dtenderness of the mother. The hormones of happiness will have an influence on how their personality develops. Like oxytocin, the hormone which plays a key role in maternal bonding and social affiliation.  The social psychologist Shelley E. Taylor (who directs the Univ of California, LA, social neuroscience lab) has labeled the 'tend and befriend' response (as opposed to the 'fight or flight' response. 

 

 

 

Keeping in mind that our domesticated dogs often have  larger litters than their wild kind (survival of the fittest), it is Obvious that the mothers really need extra and also active support from the breeder. 

The caring for the canine mother is important throughout the whole process : before, andduring pregnancy, at birth and during the weeks when the puppies grow up.

 

 

 

GENES DON'T TELL THE WHOLE STORY OF WHO WE ARE. wHAT DOES? SCIENTISTS BELIEVE THAT A VAST CHEMICAL NETWORK WITHIN OURSELVES CONTROLLS OUR GENES TURNING THEM ON AND OFF . 

WE WOULD LOVE TO UNDERSTAND GENETICS AND ENVIRONMENT AND THE WAY THEY INTERACT, FIND OUT WHAT CAUSES DESEASE.. 

EXPERTS INVESTIGATE HOW A MYSTERIOUS "SECOND GENOME" HELPS DETERMINE OUR BIOLOGICAL FATES.

 

 

 

 

WILL WE EVER BE ABLE TO UNDERSTAND THE BIOLOGICAL COMPLEXITY OF LIFE ? 

(*) 

 

 

 

BREEDING HOVAWARTS IS A JOINT PROJECT OF BREEDER AND BITCH.

HOW THIS IS DONE WILL AFFECT  HEALTH AND FUTURE PERSONALITIES BUT IT IS JUST A BEGINNING : THE NEXT PERIOD IS THE NEW OWNERS RESPONSABILITY . 

 


(*) 

BBC docu 2005 "The gost in our genes" :

Prof. Marcus Pembrey (institute of child health, UCL)

Prof. Wolf Reik (the Babraham Institute, Cambridge)

Prof. Jonathan Seckl (Edinburgh Univ.)

Prof. Michael Kirtland Skinner ( (Washington State Univ.)